Kiến thức
AI thúc đẩy năng suất làm việc nhưng chưa thay thế được con người
Báo cáo mới đây của Glints và Quỹ đầu tư Monk’s Hill Ventures (MHV) cho thấy năm 2023, mức lương startup giảm, trí tuệ nhân tạo (AI) thúc đẩy năng suất làm việc nhưng chưa thể thay thế được con người.
Báo cáo năm 2024 của Glints và MHV cung cấp những phân tích chi tiết về xu hướng tuyển dụng, dữ liệu lương và cổ phần cho các nhà sáng lập và nhân sự cấp cao, cũng như nguồn nhân lực khởi nghiệp. Dữ liệu được khảo sát hơn 10.000 điểm dữ liệu từ 183 nhân sự cấp cao và người sáng lập và 72 cuộc phỏng vấn với những nhà sáng lập các startup từ khắp Singapore, Indonesia, Việt Nam và Đài Loan. Báo cáo năm nay cũng đặc biệt chú trọng đến tác động của AI trong việc xây dựng và mở rộng đội ngũ cho các công ty startup, bao gồm cả xu hướng lương cho nhân sự vận hành AI và việc các công ty startup đang định hình thị trường nhân sự trong khu vực.
Những thông tin nổi bật từ báo cáo năm nay bao gồm:
Mức lương từ các doanh nghiệp startup giảm nhiệt trong năm 2023, trong đó những kỹ sư ít kinh nghiệm (Junior Engineer) bị sụt giảm nhiều nhất với 6%. Riêng với thị trường Việt Nam, vị trí có mức lương sụt giảm nhiều nhất là lập trình viên Back-end (Back-end Developer) với mức giảm lên đến 8,2%. Nguyên nhân của việc sụt giảm này đến từ việc dư thừa nhân sự trên thị trường, ảnh hưởng của những làn sóng cắt giảm và tái cơ cấu bộ máy trong giai đoạn kinh tế khó khăn chung. Tuy nhiên, vẫn có nhiều vị trí chứng kiến mặt bằng lương tăng trưởng so với cùng kỳ năm ngoái, chẳng hạn như mức tăng 2-3% đối với các vị trí kỹ sư dữ liệu (Data Engineer), lập trình viên Full Stack (Full Stack Developer).
Mức lương bộ phận phát triển kinh doanh và bán hàng tăng mạnh với mức tăng lên tới 20%. Mức lương các vị trí tạo doanh thu tiếp tục tăng trưởng tốt, điển hình tại Singapore với mức lương tăng trung bình hơn 14%. Tại thị trường Việt Nam, các vị trí liên quan đến bán hàng cũng nằm trong top 3 những vị trí có nhu cầu tuyển dụng cao từ phía doanh nghiệp, phản ánh sự tập trung cao độ cho việc tạo doanh thu của các doanh nghiệp Đông Nam Á trong năm 2023.
Với những vị trí phi công nghệ, những vị trí thuộc mảng marketing và thương hiệu là nhóm ngành có mặt bằng lương bị sụt giảm nhiều nhất.
Bất chấp bối cảnh cắt giảm nhân sự, giảm lương và dư thừa nguồn nhân lực, nhu cầu tuyển dụng nhân sự công nghệ vẫn ở mức cao trên khắp các thị trường. Số lượng ứng viên cho các vị trí ít kinh nghiệm (junior level) đã tăng lên do các đợt cắt giảm nhân sự gần đây trong ngành công nghệ, đặc biệt là trong lĩnh vực kỹ thuật. Điều này dẫn đến nguồn cung ứng viên cao hơn và khiến mức lương cho nhiều vị trí có xu hướng giảm. Tuy nhiên, các vị trí trung và cao cấp như phó giám đốc công nghệ vẫn được săn đón.
Nhà sáng lập các công ty startup Đông Nam Á đang ưu tiên ứng dụng AI vào hệ thống trong tương lai gần để tăng tính hiệu quả trong công việc, tinh gọn quy trình vận hành thông qua việc tự động hóa những tác vụ văn phòng, sáng tạo nội dung và chăm sóc khách hàng…
Startup ngày càng coi trọng các kỹ năng mềm như tư duy phản biện và tư duy sáng tạo do thị trường thắt chặt và bối cảnh ứng dụng AI đang ngày càng phổ biến. Khả năng thành thạo các công cụ AI đang trở thành yêu cầu cơ bản cho cả các vai trò công nghệ và phi công nghệ, tương tự như kỹ năng soạn email hoặc sử dụng Excel.
AI hỗ trợ tăng hiệu suất công việc, nhưng vẫn chưa thể thay thế con người. Các doanh nghiệp cho biết họ nhận thấy được sự lo lắng của nhân viên về việc bị thay thế khi ứng dụng AI vào hệ thống. Tuy nhiên, tính tới hiện tại, AI vẫn chưa thể thay thế vai trò của con người trong bất kỳ hệ thống nào.
Tuyển dụng xuyên biên giới trở thành một chiến lược để cải thiện hiệu quả về chi phí và nâng cao lợi nhuận. Theo khảo sát, 70% doanh nghiệp có kế hoạch tăng tuyển dụng xuyên biên giới trong năm nay. Ngoài ra, các công ty startup ngày càng đẩy mạnh tìm kiếm nhân sự trong khu vực để đa dạng hóa đội ngũ và tìm các kỹ năng chuyên biệt, nhằm mục đích nâng cao hiệu quả về chi phí và thúc đẩy lợi nhuận. Tại Việt Nam, nhu cầu tuyển dụng nhân lực công nghệ dự kiến sẽ duy trì ở mức cao do các doanh nghiệp quốc tế ngày càng quan tâm đến việc khai thác nguồn nhân tài địa phương với chuyên môn và kỹ năng của họ.
Xu hướng cho phép làm việc từ xa song song với văn phòng (hybrid work) đang gia tăng khi các công ty khởi nghiệp ưu tiên tính linh hoạt để giữ chân nhân tài. Tính linh hoạt trong công việc, đang trở thành xu hướng hàng đầu trong các chiến lược giữ chân nhân tài của các công ty khởi nghiệp. Nỗ lực hướng tới mô hình làm việc kết hợp nhằm cân bằng giữa hiệu quả hoạt động và nhu cầu linh hoạt ngày càng tăng của nhân viên, dự kiến sẽ tiếp tục kéo dài trong năm 2024.
“Trong suốt một năm qua, các startup Việt Nam vẫn tiếp tục thích nghi với những thách thức từ sự khó khăn chung của thị trường. Họ tái cơ cấu bộ máy, trở nên tinh gọn và hiệu quả hơn”, bà Jessica Le, Giám đốc điều hành của Glints Việt Nam chia sẻ. “Chúng tôi dự đoán nhu cầu tuyển dụng mảng công nghệ ở Việt Nam vẫn sẽ tiếp tục được duy trì, từ các doanh nghiệp trong nước lẫn thị trường nước ngoài như Singapore và Nhật Bản”.
“Bước vào thời đại AI, nhu cầu này càng thể hiện rõ ràng hơn khi các công ty phải tìm kiếm những chuyên gia với kỹ năng đặc thù. Tuy nhiên, các công ty khởi nghiệp cũng coi trọng các kỹ năng mềm như lãnh đạo, khả năng thích ứng và giải quyết vấn đề… Điều này cho thấy được sự cần thiết trong việc cân bằng các bộ kỹ năng nhằm thúc đẩy đổi mới và tăng trưởng của công ty”, bà Jessica kết luận.
“AI có sức mạnh biến đổi các doanh nghiệp”, ông Peng T. Ong, đồng sáng lập MHV nhận định. Ông Ong nói thêm: “Bằng cách tận dụng AI để xây dựng mối quan hệ sâu sắc hơn với khách hàng, các doanh nghiệp có thể nắm bắt cơ hội để mang lại những giá trị lớn hơn. So với Mỹ, việc ứng dụng AI ở Đông Nam Á vẫn còn khá mới mẻ, đây chính là cơ hội để chúng ta nâng cao hiểu biết, xác định các lĩnh vực áp dụng có tác động to lớn nhằm xây dựng các doanh nghiệp đẳng cấp thế giới. Chúng tôi hợp tác với Glints trong báo cáo này để cung cấp cho hệ sinh thái những hiểu biết thực tế, giúp các công ty xây dựng chiến lược tốt hơn, cấu trúc nhóm tốt hơn để khai thác sự phát triển của AI, từ đó phát triển các doanh nghiệp của họ”.
Để có được bức tranh toàn cảnh về hệ sinh thái khởi nghiệp, MHV và Glints tập trung vào các vị trí, mức lương, xu hướng AI và tương lai của thị trường tuyển dụng, đã phân tích hơn 10.000 phản hồi về các vị trí việc làm thuộc những startup công nghệ tại Singapore, Indonesia, Việt Nam và Đài Loan từ cơ sở dữ liệu của Glints và Monk’s Hill Ventures. Bên cạnh đó là các cuộc khảo sát chi tiết và phỏng vấn chuyên sâu với 183 lãnh đạo cấp cao (C-suite) và nhà sáng lập, kết hợp với một cuộc khảo sát định tính với sự tham gia của 72 startup trong các quốc gia nêu trên.
Báo cáo cũng sử dụng những thông tin từ báo cáo “Ảnh hưởng của ChatGPT đến thị trường lao động” của Glints phát hành năm 2023, dựa trên 1.838 phản hồi từ khắp các quốc gia Đông Nam Á. Báo cáo nhằm cung cấp một cái nhìn toàn diện về hệ sinh thái khởi nghiệp, đảm bảo một khung vững chắc để hiểu về bức tranh đang thay đổi của nhân tài khởi nghiệp ở Đông Nam Á.
