Bài học pháp lý từ vụ TikToker Phạm Thoại tự phong ‘đại sứ nông sản’

Vụ TikToker Phạm Thoại bị phạt 7,5 triệu đồng vì tự xưng “đại sứ nông sản” khi chưa được bổ nhiệm, mở ra nhiều tranh luận về rủi ro pháp lý từ việc lạm dụng danh xưng trên mạng xã hội.

Theo đó, ngày 5.8, Phòng An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao (Công an TP Hà Nội) đã xử phạt hành chính 7,5 triệu đồng đối với ông Phạm Văn Thoại – một TikToker có lượng theo dõi lớn – vì hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật; xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức.

Trước đó, cá nhân này đăng trên mạng xã hội nội dung tự nhận là “Đại sứ Chương trình Top nông sản – Nông sản về phố VIETNAM OCOPEX 2025”, sự kiện do nhiều bộ, ngành và Liên minh Hợp tác xã Việt Nam phối hợp tổ chức nhằm thúc đẩy xúc tiến thương mại, hỗ trợ các hợp tác xã và doanh nghiệp đưa sản phẩm OCOP, nông sản chất lượng cao ra thị trường quốc tế.

Tuy nhiên, ngày 31.7, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đã phát đi văn bản khẳng định không bổ nhiệm hoặc cho phép bất kỳ cá nhân nào làm “đại sứ” chương trình này, đồng thời bác bỏ toàn bộ thông tin ông Thoại đăng tải.

Dưới góc độ pháp lý, vụ việc cho thấy việc tự gắn danh xưng gắn với các chương trình cấp quốc gia không chỉ là vấn đề đạo đức nghề nghiệp mà còn tiềm ẩn nhiều hệ quả pháp lý.

Trước hết, theo điểm a khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ‑CP (được sửa đổi tại Nghị định 14/2022/NĐ‑CP), hành vi cung cấp, chia sẻ thông tin giả mạo, sai sự thật, xuyên tạc, xúc phạm uy tín của cơ quan, tổ chức có thể bị phạt tiền từ 5 đến 10 triệu đồng. Đây là căn cứ để cơ quan chức năng áp dụng mức phạt 7,5 triệu đồng trong trường hợp này.

Tiếp đó, Luật Quảng cáo 2012, tại khoản 11 Điều 8, nghiêm cấm “sử dụng hình ảnh, lời nói, chữ viết của cá nhân, tổ chức trong quảng cáo khi chưa được sự đồng ý của cá nhân, tổ chức đó”. Điều 9 của Luật này cũng yêu cầu nội dung quảng cáo phải trung thực, chính xác, rõ ràng, không gây hiểu nhầm cho người tiêu dùng. Nếu hành vi tự xưng danh hiệu được dùng nhằm quảng bá hình ảnh cá nhân hoặc sản phẩm khi chưa được phép, đây có thể bị coi là vi phạm pháp luật về quảng cáo.

Theo điểm b khoản 2 Điều 34 Nghị định 38/2021/NĐ‑CP, hành vi này có thể bị phạt từ 10 đến 20 triệu đồng, kèm biện pháp buộc gỡ bỏ nội dung sai sự thật và cải chính công khai.

Không dừng lại ở đó, Bộ luật Dân sự 2015 (Điều 34 và Điều 38) quy định mọi tổ chức, cá nhân đều có quyền được bảo vệ về danh dự, nhân phẩm, uy tín và hình ảnh. Nếu hành vi tự phong danh hiệu gây ảnh hưởng tới uy tín, hình ảnh của cơ quan tổ chức, bên bị xâm phạm có quyền yêu cầu xin lỗi công khai, cải chính thông tin và bồi thường thiệt hại theo Điều 584–592 Bộ luật Dân sự.

Trong trường hợp hành vi được thực hiện nhiều lần hoặc gây hậu quả nghiêm trọng, cá nhân vi phạm còn có thể bị xem xét trách nhiệm hình sự về tội “Lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của Nhà nước, quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân” theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017), với khung hình phạt cao nhất lên đến 7 năm tù.

Vụ việc của TikToker Phạm Thoại là lời nhắc rõ ràng đối với cộng đồng người có sức ảnh hưởng trên mạng xã hội: quyền lực truyền thông phải đi kèm trách nhiệm pháp lý. Không phải ai có nhiều lượt theo dõi cũng đủ điều kiện để trở thành đại diện của một chương trình do Nhà nước hoặc các tổ chức uy tín tổ chức.

Trong môi trường số, tốc độ lan truyền thông tin nhanh chóng không thể thay thế cho tính xác thực và minh bạch. Mọi phát ngôn trước công chúng, đặc biệt khi gắn với hình ảnh quốc gia, đều phải dựa trên căn cứ pháp lý rõ ràng, được xác nhận chính thức, thay vì “tự phong” để thu hút sự chú ý. Đây là nguyên tắc không chỉ để bảo vệ uy tín cá nhân, tổ chức, mà còn để giữ gìn trật tự và kỷ cương trong không gian truyền thông hiện đại.

Theo Nam Hải / Một Thế Giới

Xem thêm:

• Anh em nhà Kashio và Casio: Hành trình từ ống điếu nhẫn đến đế chế điện tử ‘bền bỉ’
• Hans Wilsdorf và Rolex: Hành trình biến đồng hồ đeo tay từ món nữ trang thành biểu tượng của sự chính xác
• Đội ngũ lãnh đạo kế cận: Nên chọn nhân viên có thâm niên làm việc hay nhân viên đạt thành tích cao?